Асновы заканадаўчай метралогіі
Асновы заканадаўчай метралогіі
Падчас праверак інспектарамі па наглядзе за сродкамі вымярэнняў Аршанскага ЦСМС высвятляецца, што ў прадстаўнікоў юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў усё яшчэ ўзнікае мноства пытанняў па правільнасці аднясення сродкаў вымярэнняў да сферы заканадаўчай метралогіі і правілаў ажыццяўлення паверкі сродкаў вымярэнняў. Магчыма, прыведзены артыкул дасць адказ на гэтыя і іншыя пытанні, якія цікавяць людзей.
У мэтах забеспячэння адзінства вымярэнняў у Рэспубліцы Беларусь створана метралагічная служба, якую ўзначальвае Дзяржаўны камітэт па стандартызацыі Рэспублікі Беларусь.
У склад Дзяржаўнай метралагічнай службы ўваходзяць Нацыянальны метралагічны інстытут, у якасці якога вызначаны Беларускі дзяржаўны інстытут метралогіі, і
15 рэгіянальных цэнтраў стандартызацыі, метралогіі і сертыфікацыі.
Работы па забеспячэнню адзінства вымярэнняў у Рэспубліцы Беларусь ажыццяўляюцца на аснове Закона Республики Беларусь «Об обеспечении единства измерений» от 5 сентября 1995 г. № 3848-XІІ (са змяненнямі і дапаўненнямі) і іншых нарматыўных дакументаў.
Сфера заканадаўчай метралогіі распаўсюджваецца на вымярэнні, якія выконваюцца пры:
- ажыццяўленні гандлю і разлікаў паміж пакупніком і прадаўцом;
- вызначэнні падатковай базы;
- ажыццяўленні мытных і банкаўскіх аперацый;
- забеспячэнні абароны жыцця і аховы здароўя чалавека;
- правядзенні дзяржаўнага тэхнічнага агляду транспартных сродкаў, дыягностыцы тэхнічнага стану транспартных сродкаў;
- забеспячэнні прамысловай бяспекі небяспечных вытворчых аб'ектаў, пажарнай бяспекі і радыяцыйнай бяспекі;
- ажыццяўленні геадэзічнай і картаграфічнай дзейнасці;
- ажыццяўленні гідраметэаралагічнай дзейнасці;
- аказанні паслуг паштовай сувязі і электрасувязі;
- правядзенні выпрабаванняў і ажыццяўленні кантролю за адпаведнасцю прадукцыі і сыравіны патрабаванням заканадаўства Рэспублікі Беларусь;
- правядзенні экспертыз;
- забеспячэнні абароны і бяспекі дзяржавы;
- забеспячэнні аховы навакольнага асяроддзя;
- забеспячэнні аховы працы;
- ажыццяўленні дзяржаўнага метралагічнага нагляду;
- ажыццяўленні метралагічнага кантролю;
- ажыццяўленні кантролю за выкананнем патрабаванняў, якія прад'яўляюцца да фасаваных тавараў;
- правядзенні лабараторна-дыягнастычных даследаванняў ветэрынарнай службай;
- вытворчасці і прымяненні гульнявых аўтаматаў і прылад з грашовым выйгрышам;
- рэгістрацыі міжнародных і нацыянальных спартыўных рэкордаў. Заканадаўчымі актамі Рэспублікі Беларусь сфера заканадаўчай метралогіі можа распаўсюджвацца на вымярэнні, якія выконваюцца ў іншых сферах дзейнасці.
Асобы, якія выкарыстоўваюць сродкі вымярэнняў у сферы дзяржаўнага рэгулявання забеспячэння адзінства вымярэнняў, а гэта могуць быць як індывідуальныя прадпрымальнікі, так і юрыдычныя асобы, адназначна павінны своечасова праводзіць паверку гэтых сродкаў вымярэнняў.
Паверка СІ - паверка сродкаў вымярэнняў - правядзенне пэўных аперацый, якія неабходна выканаць у мэтах вызначэння адпавядаюць сродкі вымярэнняў заяўленым метралагічным патрабаванням ці не.
Асноўная мэта паверкі сродкаў вымярэнняў - у строгай адпаведнасці з распрацаваным і зацверджаным парадкам ажыццявіць перадачу працоўным сродкам вымярэнняў памер адзінак велічынь ад зыходных эталонных сродкаў. Пры рэалізацыі гэтага ўстаноўленага парадку паверкі ў наяўнасці павінны быць неабходныя дзяржаўныя першасныя эталоны адзінак велічынь, праверачныя схемы, адпаведнае тэхнічнае аснашчэнне, распрацаваныя методыкі паверкі, неабходнае нарматыўнае забеспячэнне, навучаныя спецыялісты (павернікі), а таксама неабходныя вымяральныя сістэмы.
Сродкі вымярэнняў, якія будуць прымяняцца ў сферы дзяржаўнага рэгулявання забеспячэння адзінства вымярэнняў, перад пачаткам эксплуатацыі і ў выпадку рамонту (пасля яго заканчэння) павінны праходзіць першасную паверку, а ў перыяд эксплуатацыі - павінны праходзіць перыядычную паверку.
Такім чынам, на падставе Закона Рэспублікі Беларусь "Аб забеспячэнні адзінства вымярэнняў" - паверка сродкаў вымярэнняў (СІ) з'яўляецца абавязковай.
Здавалася б, што пытанне паверкі СІ вырашана дакладна і адназначна, але ў рэальнасці пастаянна ўзнікаюць пытанні па паверцы канкрэтных СІ на прадпрыемствах. І вырашаюць гэтыя пытанні па-рознаму. Часта на прадпрыемствах аднолькавыя СІ могуць выкарыстоўвацца як у тэхналагічным працэсе, так і пры вымярэннях у сферы дзяржаўнага рэгулявання. Дапамога ў прыняцці рашэння аб прадастаўленні СІ ў паверку могуць аказаць наступныя дакументы:
а) Пастанова Дзяржаўнага камітэта па стандартызацыі ад 16 сакавіка 2007г. №17 «Аб зацвярджэнні пераліку абласцей у сферы заканадаўчай метралогіі»
б) Пастанова Дзяржаўнага камітэта па стандартызацыі ад 6 сакавіка 2007г. №3 «Аб зацвярджэнні Палажэння аб Дзяржаўным рэестры сродкаў вымярэнняў Рэспублікі Беларусь»
Пры складанні пераліку сродкаў вымярэнняў, якія падлягаюць паверцы, як таго патрабуюць правілы, прадпрыемства самастойна зацвярджае пералік СІ, якія падлягаюць паверцы. Аднак пры гэтым сродкі вымярэнняў, якія знаходзяцца ў "Пераліку..", трапляюць пад дзяржаўны метралагічны нагляд і кантроль. І інспектар па забеспячэнні адзінства вымярэнняў мае права выказаць сумненне аб паўнаце дадзенага пераліку сродкаў вымярэнняў, якія падлягаюць паверцы. Таму будзе правільна спачатку ўзгадніць пералік сродкаў вымярэнняў, якія падлягаюць паверцы ў тэрытарыяльным ЦСМС, а затым зацвярджаць яго. Найбольш правільна выкарыстоўваць рэкамендаваны від пераліку сродкаў вымярэнняў, якія падлягаюць паверцы. Разабрацца ў гэтым пытанні дапаможа постановление Госстандарта «О перечне категорий средств измерений» 20.04.2021 № 39. Разумней будзе паказаць тып СІ і завадскі нумар сродку вымярэнняў. Калі сродкі вымярэнняў аднатыпныя і іх шмат, то можна паказаць толькі іх колькасць, але гэта трэба абавязкова ўзгадніць з ЦСМ. Усе гэтыя рэкамендацыі нацэлены на палягчэнне планавання работ па паверцы сродкаў вымярэнняў і папярэджваюць магчымыя рознагалоссі па аднясенні сродкаў вымярэнняў у разрад якія павяраюцца або калібраваць.
У канцы артыкула хочацца прывесці тыповыя парушэнні заканадаўства ў галіне забеспячэння адзінства вымярэнняў пры ажыццяўленні дзяржаўнага метралагічнага нагляду, на якія трэба звяртаць увагу:
- у сферы заканадаўчай метралогіі прымяняюцца сродкі вымярэнняў, якія не прайшлі своечасовую паверку або метралагічную атэстацыю;
- ужываюцца тэхнічна няспраўныя сродкі вымярэнняў;
- не арганізаваны ўлік сродку вымярэнняў;
- не праводзіцца метралагічны кантроль за сродкамі вымярэнняў, якія не адносяцца да сферы заканадаўчай метралогіі;
- не выконваецца парадак укаранення міжнароднай сістэмы адзінак;
- выкарыстоўваюцца методыкі выканання вымярэнняў, якія не прайшлі метралагічнае пацверджанне прыдатнасці;
- парушаюцца методыкі выканання вымярэнняў;
- не выконваюцца правілы эксплуатацыі сродкаў вымярэнняў (парадак працы, тэхабслугоўвання);
- недастатковае забеспячэнне сродкамі вымярэнняў (абсталяванне не адпавядае патрабаванням тэхнічных нарматыўных прававых актаў);
- адсутнічаюць тэхнічныя нарматыўныя прававыя акты, якія рэгламентуюць патрабаванні да выканання вымярэнняў і выпрабаванняў.
Калі ў Вас засталіся нявысветленымі якія-небудзь пытанні ці з'явіліся новыя падчас прац, звяртайцеся на сайт Дзяржстандарту http://gosstandart.gov.by у рубрыку Пытанне-Адказ => Метралогія або на сайт Аршанскага ЦСМС http:/orshacsms.by у рубрыку Работа са зваротамі.
Кваліфікаваныя спецыялісты заўсёды Вам дапамогуць і дадуць адказы на ўсе пытанні, якія Вас цікавяць.